FOB (Free on Board) Incoterms Hakkında Daha Detaylı Bilgilendirme
FOB (Free on Board) terimi, özellikle uluslararası ticaretin deniz yoluyla gerçekleştirildiği durumlarda oldukça yaygın bir terimdir. Satıcı ve alıcı arasındaki sorumlulukların ve maliyetlerin ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği FOB, işlemler sırasında her iki tarafın haklarını belirlemek açısından son derece önemlidir. İşte FOB terimi hakkında daha derinlemesine bilgiler:
FOB’un Tanımı ve Temel Prensibi
FOB, satıcının malları, belirlenen limanda bir gemiye yüklediği noktada teslimat anlamına gelir. Bu teslimat sırasında malların taşınmasındaki sorumluluklar ve riskler, satıcıdan alıcıya geçer.
- Teslimat: Satıcı, malları belirlenen yükleme noktasında geminin güvertesine yükler. Mallar gemiye yüklendiğinde, taşımacılıkla ilgili tüm sorumluluk ve riskler alıcıya geçer.
- Riskin Geçişi: Satıcı, malları gemiye yükledikten sonra taşıma ve sigorta masraflarından sorumlu olmaz. Alıcı, bu noktadan sonra meydana gelebilecek tüm risklere (hasar, kayıp vb.) karşı sorumludur.
FOB Şartlarında Satıcının Sorumlulukları
Satıcı, FOB koşullarında malların gemiye yüklenmesi ve ihracat işlemlerinden sorumludur. Detaylı olarak satıcının görevleri şunlardır:
- Malın Temini ve Hazırlanması:
- Malların kalitesi, miktarı ve özellikleri sözleşmeye uygun olmalıdır.
- Paketleme ve etiketleme, taşımayı güvenli kılacak şekilde yapılmalıdır.
- İhracat Gümrükleme İşlemleri:
- Satıcı, malların ihracatına ilişkin tüm belgeleri hazırlamalıdır.
- İhracat izinlerini almak ve ilgili tüm gümrük işlemlerini tamamlamak, satıcının sorumluluğundadır.
- Taşıma Aracının Seçimi ve Yükleme:
- Satıcı, taşımacılık için uygun gemiyi seçmekten sorumlu değildir. Ancak, malları belirlenen limanda uygun şekilde gemiye yüklemek zorundadır.
- Teslimat Noktası:
- Satıcı, malları belirlenen limanda gemiye yüklemeli ve teslimat işlemini yapmalıdır.
FOB Şartlarında Alıcının Sorumlulukları
Alıcı, FOB şartları altında birçok önemli sorumluluğa sahiptir. Satıcı, malların teslimatını gerçekleştirdiğinde, alıcı bu sorumlulukları devralır:
- Navlun ve Taşıma Düzenlemeleri:
- Alıcı, taşıma şirketiyle anlaşma yaparak, gemiyi seçer ve navlun bedelini öder.
- Ayrıca, taşımanın tamamlanmasıyla ilgili masrafları (varış limanında elleçleme vb.) karşılar.
- Riskin Üstlenilmesi:
- Mallar gemiye yüklendiği anda risk, alıcıya geçer. Eğer taşınan mallar gemi yolculuğu sırasında zarar görürse, alıcı bu kayıplardan sorumludur.
- Sigorta İşlemleri:
- Alıcı, gemiye yüklenen malları sigorta ettirmek zorundadır. Sigorta, malların yolculuk sırasında uğrayabileceği hasarları veya kayıpları kapsar.
- İthalat Gümrükleme ve Vergi Ödemeleri:
- Alıcı, ithalat gümrükleme işlemlerini tamamlamakla yükümlüdür.
- İthalat vergilerini ve harçlarını ödemek de alıcının sorumluluğundadır.
- Malların Varış Limanından Teslim Alınması:
- Alıcı, malların varış limanına ulaştığında, taşıma ve elleçleme işlemlerini yaparak malları alır.
FOB’un Uygulama Alanları ve Sınırlamalar
- Deniz Taşımacılığı: FOB, yalnızca deniz taşımacılığı (ve iç su yolları) için geçerlidir. Diğer taşıma şekilleri (karayolu, hava yolu, demir yoluyla taşıma) için farklı Incoterms kullanılması gereklidir.
- Teslimat Limanı Belirleme: FOB şartlarında teslimatın yapılacağı liman önceden belirtilmelidir. Örneğin, FOB İstanbul Limanı ya da FOB Hamburg Limanı gibi.
FOB ve Diğer Incoterms Arasındaki Farklar
FOB, özellikle deniz yoluyla taşımacılıkla ilgili bir terim olsa da, diğer Incoterms terimleri ile karşılaştırıldığında bazı önemli farklar bulunmaktadır:
- FOB ile CIF Arasındaki Farklar:
- CIF (Cost, Insurance and Freight) teriminde satıcı, navlun ve sigorta masraflarını da üstlenir. Alıcı, mallar varış limanına ulaştığında riski ve masrafları üstlenir.
- FOB‘ta ise yalnızca gemiye yükleme işlemi yapılır, alıcı, taşıma ve sigorta masraflarını karşılar.
- FOB ile CFR Arasındaki Farklar:
- CFR (Cost and Freight)‘te satıcı navlun ücretlerini öder ancak sigorta masrafları alıcıya aittir.
- FOB‘ta ise, hem navlun hem de sigorta gibi masraflar alıcıya aittir.
- FOB ile EXW (Ex Works) Arasındaki Farklar:
- EXW (Ex Works) şartlarında, satıcı malları kendi tesislerinde hazırlar ve teslim eder, fakat taşıma, gümrükleme, navlun ve sigorta gibi tüm masraflar ve sorumluluklar alıcıya aittir.
- FOB şartında, satıcı en azından malları belirlenen limanda gemiye yüklemeyi ve ihracat işlemlerini üstlenir.
FOB’un Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar:
- Satıcı İçin: Satıcı, malların tesliminden sonra taşıma ve sigorta işlemlerine dair bir sorumluluk taşımaz. Bu da satıcıyı önemli bir yükten kurtarır.
- Alıcı İçin: Alıcı, taşıma masrafları üzerinde tam kontrol sahibi olabilir. Ayrıca, taşıma ve sigorta konusunda daha fazla seçeneği vardır.
Dezavantajlar:
- Risk: Mallar gemiye yüklendiği anda risk alıcıya geçer. Eğer taşıma sırasında mallara bir zarar gelirse, alıcı bu kayıptan sorumludur.
- Maliyet Kontrolü: Alıcı, taşıma masraflarını kontrol etse de bu, her zaman maliyetin daha düşük olacağı anlamına gelmez. Taşıma firmaları ile yapılan anlaşmaların şeffaflığı ve etkisi önemlidir.
FOB ile İlgili Önemli Hususlar
- Teslimat Limanının Seçimi: Satıcı ve alıcı, teslimat limanını ve gemiyi belirlerken dikkatli olmalıdır. Yanlış bir liman veya gemi seçimi, zaman kayıplarına ve ekstra maliyetlere yol açabilir.
- Sigorta: Alıcı, malların sigorta kapsamına alındığından emin olmalıdır. FOB şartlarında sigorta, alıcının sorumluluğundadır.
- Transit Süreleri: Alıcı, taşımanın ne kadar süreceğini ve transit süresindeki olası gecikmeleri göz önünde bulundurmalıdır.
Sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.